Toz Boya Nedir?
Toz boya; mikron boyutuna getirilen, solvent madde içermeyen, reçine gibi katı ham maddelerden meydana gelen bir boya türüdür. Pigment, sertleştirici, dolgu ve katkı malzemeleri gibi tüm toz boya ham maddeleri katı hâlde bulunur ve bu maddeler karıştırılarak homojen hale getirilir. “Toz boya nedir?” sorusunun yanıtını öğrendikten sonra boyanın tarihçesine ve kullanım alanlarına da bakmak gerekir. Yaş boyaya daha güvenli bir alternatif olarak üretilen toz boya, ilk kez Almanya’da 1953 yılında Dr. Erwin Gemmer tarafından geliştirilmiştir. Gemmer’in akışkan yatak tekniği ile toz boya partikülleri yüzeye yapıştırılmıştır. Daha sonraki yıllarda ise epoxy, epoxy- polyester, polyester ve poliüretan toz boyalar üretilmiştir. Dünya genelinde sıklıkla tercih edilmekte olan toz boya, 1980’li yıllara gelindiğinde ise Türkiye’de kullanılmaya başlanmıştır.
Dekoratif bir yüzey yaratan, çevre dostu ve kullanıma hazır toz boya, günümüzde mimariden otomotiv sanayisine, MDF kaplamadan cam, seramik ve beyaz eşyaya kadar pek çok sektörde kullanılır.
Toz Boya Çeşitleri
Toz Boya kullanım alan ve amaçlarına göre çeşitli tiplere ayrılır.
Epoxy
Formülünde epoxy tip reçine ve uygun sertleştirici vardır. Kimyasal maddelere direnç istendiği zaman kullanılır. Özellikle benzin depoları bu konuda örnek olarak gösterilebilir. Bu tip boyaların ısı ve ışığa karşı mukavemetleri azdır. Aynı zamanda yüksek korozyon direnci istendiğinde astar olarak da kullanılmaktadır.
Epoxy-Polyester
İçerisinde epoxy ve polyester reçine bulunur. Fiziksel ve kimyasal dayanım özelliklerinin bir arada sağlanması için geliştirilmiş boya tipidir. Bina içi koşullarda kullanılır. Özellikle beyaz eşya sanayii için kaçınılmaz çözümdür. Ayrıca ev/ofis içi aydınlatma cihazları, metal mobilya, hastane ekipmanı, havlupan, radyatör, armatür ve duşakabinler de bu tip boyalar ile boyanabilir. Epoxy tip boyalara göre ısı ve ışık direnci açısından kuvvetli olmasına rağmen, daha sonra göreceğimiz dış cephe polyester boyalara göre direnci daha azdır.
Polyester
- Polyester/TGIC: İçerisinde polyester reçine ve TGIC sertleştirici bulunur. Dış cephe boyasıdır. Özellikle alüminyum pencere ve kapı profillerinde önerilir. Doğru tasarım ve kullanım durumunda güneş ışığına ve diğer iklim şartlarına 10 yıl gibi bir dayanım gösterebilir. Başlıca kullanım alanları; alüminyum profil sanayi, tarım makineleri, bisiklet, jant, aydınlatma armatürleri gibidir.
- Polyester/Primid: İçerisinde polyester reçine ve pirimid sertleştirici bulunur. Dış cephe boyasıdır. Renk ve parlaklık kaybı istenmeyen dış cephe, özellikle mimari uygulamar için kullanılır. Alüminyum pencere ve kapı profillerinde önerilir. Doğru uygulama koşulları ile diğer PT gibi iklim koşullarına göre 10-15 yıl gibi bir dayanım gösterebilir. TGIC içeren ürünler Avrupa Birliği normlarına göre belirli etiketleme işaretleri alıyorken, Primid ürünlerde herhangi bir işaretleme bulunmamaktadır. Özellikle Avrupa pazarında, geniş kullanım alanı bulunan PRIMID, TGIC’nin en güçlü rakibidir.
Poliüretan
Formülünde polyester reçine ve uygun (izosiyanat) sertleştirici vardır. Aşınma, nem ve tuz testine karşı oldukça dayanıklıdır. (Diğer polyester dış cephe ürünlerine kıyasla, UV dayanımının yanında kimyasal dayanım da sağlar.) Otomotiv, banyo aksesuarları, bahçe ürünlerinde kullanılabilir.
Akrilik
Özellikle otomotiv sanayisinde tercih edilmektedir. Çok güçlü, dayanıklı boyalardır. Ancak diğer tip reçineler ile uyuşamaması ve oluşan kontaminasyon nedeni ile diğer tip boyaların üretildiği tesislerde üretimi yapılmamaktadır. Bu nedenle bu ürün Pulver Kimya ürün gamında yer almamaktadır.
Toz Boya Üretimi Nasıl Yapılır?
1. Toz boya hammaddeleri formülasyona göre tartılarak hazırlanır.
2.Hammaddeler “kuru karışım” tekniği ile homojenize edilir. Bu işlem, karıştırıcılar aracılığı ile yapılır. Farklı ihtiyaçlara göre farklı karıştırıcı tipleri kullanılabilmektedir.
3.Hazırlanan homojen karışım sıcak yoğurucuların (extruder) yedirici kısmına verilir.
4.Sıcak yoğurucular karışmış ve homojenize edilmiş hammaddelerin birbirleri ile temasını arttırır ve reçinelerin diğer hammaddeler ile bir araya gelmesini sağlar. Yoğurucular yüksek sıcaklıklarda çalışır (100- 130°C).
5.Sıcak yoğurulma ve homojenasyon sona erdikten sonra, boya eriyik olarak yoğurucudan çıkar ve soğutma silindirlerinden geçer.
6.İnce bir tabaka haline getirilen toz boya soğutma bandından geçer ve oda sıcaklığına soğur. Soğumuş malzeme kırıcı altından geçerek kırık haline gelir.
7.Öğütme işlemi uygun değirmenlerle yapılır. Toz Boyutu kullanıcı açısından çok önemlidir. Değirmenler ve sınıflandırıcılar ile kullanıma ve boya cinsine göre toz boyutları istenilen aralıklara getirilebilirler.
8.Çok ince tozlar hava ile toplandıktan sonra uygun filtre ve siklonlardan geçirilerek havadan ayrılarak havayı kirletmeleri engellenir.
9.Yapılan eleme işlemiyle kalın tozlar da üründen ayrılır.
10.Öğütülmüş ve istenilen boyutlara getirilmiş tozlar uygun ağırlıklarda paketlenir ve kullanıcıya sunulur.
Toz Boyanın Kullanım Avantajları Nelerdir?
Sıvı boyaların aksine Toz Boya herhangi bir solvent madde içermemekte, reçine, sertleştirici, pigment, dolgu ve katkı maddelerinin karışımlarından oluşmaktadır. Toz Boya kullanım teknikleri çeşitlidir. Elektrostatik yüklenme ve Akışkan Yatak Daldırma ile kaplama bunların arasında en çok kullanılanlarıdır. Daldırma tekniği ile daha kalın kaplama yapılabilmektedir.
Toz boya üretimi ve kullanımı sırasında sağlık açısından yaş boyaya göre arz ettiği negatif etki daha azdır. Bu durum çeşitli araştırmalar tarafından ispatlanmıştır. Ayrıca toz boyanın ateş alması için gerekli olan enerji miktarı sıvı bazlı boyaların 100 katı kadardır. Bu yüzden çok zor ateş alırlar ve patlama alt limitleri sıvı boyalara karşın daha yüksektir.
Bu bilgileri kısaca özetlersek toz boya kullanma avantajlarını şu şekilde maddeleyebiliriz;
- Toz Boya çevre dostudur. Üretim ve tüketimi sırasında herhangi bir atık çıkmaz ve bu sayede hava ve su kirliliğine neden olmaz. Çevreyi koruma açısından yaş boyada ortaya çıkan organik uçucu kimyasallar (VOC) toz boyada kesinlikle yoktur.
- Toz boyanın ateş alması için gerekli olan enerji miktarı sıvı boyalara oranla çok daha fazladır. Bu nedenle patlama alt limitleri daha yüksektir.
- Toz Boyanın sağlığa negatif etkisi diğer boyalardan daha azdır. Ayrıca deriye teması durumunda da herhangi bir sorun yaratmaz.
- Toz Boya kullanıma hazırdır. Herhangi bir karıştırma, sıvı ile inceltme gerektirmez. Tabanca hortumu toz boya torbasına sokulup hemen kullanılabilir.
- Toz Boya kullanım tekniği kolaydır ve kullanıcının eğitimi çok kısa zamanda yapılabilir. Manuel ve robot sistemlerde kullanım için çok uygundur. Böylece, kısa ve pratik bir eğitimle kullanıcı uzman haline gelebilir.
- Toz Boya ile her türlü dekoratif yüzey elde edilebilir. Düz, parlak, pütürlü, zımpara kâğıdı görünümlü, vernik gibi yüzeyler toz boya ile kolaylıkla sağlanabilir.